Αρχαίοι πύργοι στη Σίφνο

Αν αγαπάς την αρχαιολογία, την πεζοπορία και την εξερεύνηση, οι πύργοι είναι μια τέλεια ευκαιρία να δεις ένα κομμάτι της ιστορίας να ζωντανεύει μπροστά σου.

Γιατί χτίστηκαν οι πύργοι;

Οι πύργοι χτίστηκαν ως μέρος ενός δικτύου επικοινωνίας και άμυνας που συνδεόταν με τις αρχαίες ακροπόλεις του νησιού, του Αγίου Ανδρέα και του Άι Νικήτα. Αρχικά, πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά σημάτων μέσω φωτιάς και καπνού, όπως μας πληροφορεί ο Θουκυδίδης. Ήταν φρυκτωρίες, δηλαδή μέρη από όπου στέλνονταν φωτεινά μηνύματα ώστε να προειδοποιούν για εισβολές ή άλλες σημαντικές ειδήσεις. Σταδιακά, εξελίχθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως φυλάκια, μικρά οχυρά αλλά και αποθηκευτικοί χώροι.

Η μεγάλη επίθεση των Σαμίων το 524 π.Χ., όταν οι φυγάδες από τη Σάμο ζήτησαν οικονομική βοήθεια από τους Σιφνιούς και όταν τους αρνήθηκαν, τους πολιορκήσαν και τους ανάγκασαν να πληρώσουν 100 τάλαντα, ήταν ένα από τα γεγονότα που πιθανότατα οδήγησαν στην ενίσχυση του δικτύου των πύργων.

Αργότερα, οι πύργοι χρησίμευαν και ως καταφύγια για τα γυναικόπαιδα σε περιόδους πειρατικών επιδρομών και ως αποθήκες για αγροτικό εξοπλισμό. Οι πιο ανθεκτικοί πύργοι χρησιμοποιούνταν για να απωθούν τους επιδρομείς.

Οι πύργοι σήμερα: Πού μπορείς να τους δεις;

Αν βρεθείς στη Σίφνο και θες να δεις από κοντά αυτά τα μοναδικά αρχαιολογικά κατάλοιπα, υπάρχουν μερικοί πύργοι που ξεχωρίζουν και μπορείς να τους επισκεφτείς ή να τους δεις από μακρυά:

• Ο Άσπρος Πύργος, κοντά στον Πλατύ Γιαλό, είναι ο πιο καλοδιατηρημένος, αλλά δυστυχώς δεν είναι επισκέψιμος.
• Ο Μαύρος Πύργος στα Εξάμπελα, που στέκει ακόμα σε αρκετά καλή κατάσταση και εντυπωσιάζει με το μέγεθος και το χρώμα του.
• Ο Πύργος της Καταβατής, χτισμένος περίπου το 400 π.Χ., βρίσκεται στη θέση "Καδέ" στη διαδρομή προς το Βαθύ, ακριβώς δίπλα στον δρόμο και είναι από τους πιο εύκολα προσβάσιμους.

Επιπλέον, αν περπατάς σε κάποιο από τα όμορφα μονοπάτια της Σίφνου, μπορεί να συναντήσεις πέτρινες επιγραφές που δείχνουν το σημείο όπου βρισκόταν κάποιος πύργος. Το 2012, στα πλαίσια της αναβίωσης του δικτύου των φρυκτωριών, πήγανε στους «πύργους τους» μεταφέροντας και την πέτρινη επιγραφή του με το όνομά του και τη χρονολογία του.

Η αναβίωση του δικτύου των Πύργων: Ένα μοναδικό γεγονός

Μία φορά τον χρόνο, η Σίφνος ζωντανεύει ξανά το αρχαίο δίκτυο επικοινωνίας των πύργων με μια εντυπωσιακή αναβίωση.

Από το 2003, η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Σίφνου (ΔΗ.Κ.Ε.Σ.) με τη βοήθεια και άλλων συλλόγων του νησιού, διοργανώνουν μια εκδήλωση όπου εθελοντές από όλο το νησί "ανάβουν" τους αρχαίους πύργους, αναπαριστώντας τον τρόπο που λειτουργούσε το σύστημα επικοινωνίας με φωτιές.

Οι εθελοντές διασκορπίζονται σε όλη τη Σίφνο, ανεβαίνουν σε δύσβατα μονοπάτια και, μόλις δοθεί το σήμα, ανάβουν τα καπνογόνα τους σε όσους περισσότερους πύργους μπορούν. Το αποτέλεσμα είναι ένα θέαμα που θυμίζει τον αρχαίο τρόπο μετάδοσης μηνυμάτων με καπνό.

Η πρώτη αναβίωση ξεκίνησε με 28 σημεία το 2003 και σταδιακά αυξήθηκε σε 50 το 2007 και 85 το 2012! Από το 2006, η εκδήλωση γίνεται πάντα την Κυριακή της Πεντηκοστής και μεταδίδεται μέσω ραδιοφώνου, τηλεόρασης και διαδικτύου.
Τα τελευταία χρόνια, το δίκτυο επικοινωνίας των πύργων επεκτάθηκε και στα γύρω νησιά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια μοναδική αλυσίδα επικοινωνίας στο Αιγαίο, καθώς τα γειτονικά νησιά συμμετέχουν και αυτά, οργανώνοντας αντίστοιχες εκδηλώσεις. Η όλη εμπειρία δεν είναι μόνο μια αναπαράσταση της ιστορίας, αλλά και ένας τρόπος να ενώνονται οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού σε μια ανθρώπινη αλυσίδα εθελοντισμού, πολιτισμού και συναδέλφωσης. (Πηγή: ΔΗ.Κ.Ε.Σ.)

Αν βρεθείς στη Σίφνο την Κυριακή της Πεντηκοστής, μπορείς να παρακολουθήσεις ή ακόμα και να συμμετάσχεις στην αναβίωση των φρυκτωριών. Είναι μια εμπειρία που θα σου μείνει αξέχαστη και θα σου δώσει μια τελείως διαφορετική εικόνα για το νησί.

Μπορεί σήμερα να έχουμε κινητά και internet, αλλά πριν από χιλιάδες χρόνια, οι Σιφνιοί είχαν το δικό τους σύστημα επικοινωνίας—με φωτιά, καπνό και συνεργασία. Και αυτό είναι κάτι που αξίζει να θυμόμαστε και να γιορτάζουμε!